Een sterk slachtoffer

Iemand zei tegen me dat, in tegenstelling tot wat ík vaak voel, mensen om me heen wél weten dat het goed komt met mij omdat ik sterk ben en een vechter.
Dat moest ik even horen; ik was zelf vergeten dat ik een vechter ben, maar het klopte wel. Bij mij werd toen de wens wakker om geen slachtoffer meer te zijn van de dagelijkse overprikkeling waarbij ik steeds moet wegvluchten, maar er zelf in te sturen.

In de dagen erna ontdekte ik een paar stapjes die mij helpen om binnen het slachtofferschap van mijn klachten, krachtiger te staan en te leven.

Slachtoffer

Ik heb inmiddels al dik drie jaar last van overprikkeling. Mijn hersens verwerken visuele en auditieve info niet echt lekker. Van stoplichten, zwaailichten, autolichten, spotjes, drukke tafellakens, streepjestruien, scrollen, herhaalde bewegingen zoals iemand die steeds rondjes draait met zijn voet, veel beweging tegelijk zoals op straat of aan de eettafel, krijg ik lasogen, duizeligheid, misselijkheid en een algemene overload.
Van stofzuigers, verkeerslawaai, afzuigkappen, waterkokers, gebouwventilatoren, harde geluiden, geluiden door elkaar, vrolijke kinderen et cetera krijg ik ook zo’n overload. En wanneer dat gebeurt moet je me al helemaal niet aanraken, dat doet gewoon bijna zeer!

Vaak wordt ik er door overvallen. Dan moet ik of naar huis (maar daar ben ik 95% van de tijd al), me daar terugtrekken en kan ik een tijd niet meer bij de anderen zijn. Dat betekent ook dat ik veel dingen niet kan doen en bij mensen uit beeld raak.
Voor de kinderen en mijn man vind ik dat nog het meest vervelend. Ook werken de teleurgestelde gezichtjes van mijn kinderen aardig op mijn niet-zo’n-goede-moeder-schuldgevoel.

Geen diagnose

Zoals gezegd duurt dit al dik drie jaar. Geen dokter heeft er een label aan kunnen hangen; wat ook betekent dat er geen behandelingsprotocol is en geen toekomstverwachting. Ik modder er dus mee door en blijf zoeken naar een diagnose en behandeling. Het wordt wel vanzelf steeds iets beter maar dat gaat zo langzaam dat ik ook na al deze tijd nog steeds bovenstaande klachten heb. Waardoor ik bijvoorbeeld niet goed kan werken.
De prikkels nemen waarschijnlijk een groot deel van mijn werkgeheugen in beslag waardoor bepaalde cognitieve taken niet meer lukken. Mijn oude, boeiende, fantastische werk weer gaan uitoefenen zit er dus (voorlopig) niet in. Een (voor mij) saai administratief baantje misschien, maar ik vermoed dat ik daarop leegloop.

Stap 1: propriocepsis

De eerste stap uit dit slachtofferschap kondigde zich aan met de komst van mijn fantastische (want: goed + heel leuk) ergotherapeute, Anja Gardenier. Zij gaf mij een oefening om je propriocepsis oftewel diepe lichaamsgevoel aan te spreken. De loopoefening betreft het lopen in een rechte lijn, op en neer, stevig, geaard met als effect een algehele ontspanning van spieren en geest en het activeren van een aantal filters. Ze vertelde me deze oefening te doen op elk moment dat ik een kleine klacht bemerkte, zoals druk op de borst of hoge spierspanning, met als gevolg dat ik soms wel achtmaaldaags als lijpe Loetje een geul in de gang sleet. Maar ….. de oefening werkt enorm goed, ik word er ontspannen en soms zelfs rozig van!
Doordat ik deze en nog een andere oefening achter de hand had, hoefde ik een stuk minder vaak te gaan liggen en dat gaf echt een heel goed gevoel.
In plaats van het terugtrekken en gaan liggen, wat als bijeffecten heeft dat je je verslagen voelt en er tegenop ziet om je weer onder de mensen cq. in de dagelijkse reuring te begeven, kon ik nu actief blijven en min of meer in de situatie blijven. Ik had tools om in te zetten als positieve keus in plaats van me gewonnen te geven aan mijn klachten.

Stap 2: ‘Ik doe moe.’

Een familielid volgde de training Ander leven. Eén van de dingen die ze leerde was het gebruik van zogenaamde actieve taal. Om een voorbeeld te geven: je zegt ‘Ik doe moe’ in plaats van ‘Ik ben moe’. En daarmee krijg je weer het eigendom terug van die vermoeidheid in de zin dat je voelt dat je er een actieve verhouding mee hebt in plaats van een slachtofferverhouding.
Dat probeerde ik uit toen ik een keer moe thuiskwam en meteen door moest met koken. Nadat ik ‘Ik doe moe’ zei en niet op de vermoeidheid reageerde met het inploffen op de bank of door met hangen en wurgen aan het koken te slaan, was de moeheid binnen een paar minuten verdwenen! Het was ineens alsof het geen moeheid was wat ik had gevoeld; maar meer zoiets als het bij thuiskomst loslaten van een bepaalde spierspanning en dat de energie even opnieuw verdeeld moest worden binnen mijn systeem.
Ook dit simpele ‘even anders labelen’ gaf me meer macht in handen. Ik was weer iets meer ‘empowered woman’ dan ‘kneusje met klachten’.

Stap 3: ‘Behoefte volgen’ in plaats van ‘vluchtend terugtrekken’

Een psychiater i.o. schetste me (de schematisering uit de rationele therapie van) de volgende geconditioneerde denkwijze.

Ik heb een patroon ontwikkeld waarbij mijn primaire reactie op een eigen behoefte is, hem te vermijden. Uiteraard ontstaan tijdens ‘de jeugd’, maar dat even daargelaten. Rationeel weet ik wel dat dat wanneer ik een redelijke behoefte heb, ik niet op straf hoef te rekenen; mijn ‘systeem’ weet dat echter nog niet, dus dat moet ik nog gaan ervaren.
Ik heb in ieder geval de moed vergaart om me, wanneer er een moment aanbreekt dat ik overloaded wordt en wil vluchten naar mijn slaapkamer, iets anders te doen. Namelijk een pas op de plaats te maken. En me af te vragen of het ook voldoende is als ik ga ‘ganglopen’ of de ‘diep zitten’-oefening te doen. Als het dat niet is, me te vermannen en intern te zeggen dat het een behoefte is van me om naar een rustige plek te gaan. Ik breid daarmee de ruimte uit die ik voel naar mijn gezinsleden om iets te doen wat ík wil èn ik trek me niet terug uit slachtofferschap, maar omdat ik het wil.

Angstig kind en Gezonde Volwassene

In schematherapietermen staat bij het vluchten het angstig kind aan het stuur en in de bovenstaande situaties de Gezonde Volwassene. Zij luistert naar de behoeftes van delen van mij en neemt vervolgens een besluit.

Vallen en opstaan

Voordat dit nu op een zelfhulpboek à la : ‘Lees dit, dan ben je instant gelukkig!!!!’ gaat lijken, moet ik erbij zeggen dat dit gaat met vallen en opstaan. De avond nadat ik zo vrolijk en bemoedigd dit blog had geschreven, was ik een enorm slachtoffer. Het lukte me ook even écht niet om bovenstaande te doen. Nou ja, dat zij dan maar zo. Inmiddels een paar dagen later is het me al wel een aantal keren gelukt en da’s toch mooi! Moedig voorwaarts!