Ik ben echt wel toe aan de effecten van meditatie en mindfulness hoor, maar het doen is het voor mij niet helemaal. En dat is gek, want het spreekt me erg aan. Ik heb zelfs jaren gemediteerd, ben enorm geboeid door het boeddhisme en heb ook persoonlijk de positieve effecten ondervonden.
Hoe zit het dan met de weerstand en onkunde die ik erin heb. Eerder gaf ik mezelf op mijn kop omdat ik te weinig discipline zou hebben om dagelijks te gaan zitten en te weinig kunde om steeds maar weer mijn aandacht liefdevol(!) weer terug te brengen naar mijn adem of dit moment.
Maar misschien speelt er meer dan discipline of kritische innerlijke stem. Ik kwam op het spoor van de basisspanning; in dit blog onderzoek ik de relatie tussen mediteren en een hoge basisspanning.
Hoge basisspanning of ‘arousal’
Ik ontdekte recent dat de ‘arousal’ van mijn centraal zenuwstelsel heel hoog is.
Eerder had ik al een vaag vermoeden, doordat ik voelde dat mijn spierspanning door de dag heen hoog is; ook als ik níet snel iets moet doen of ergens van schrik. En dat vond ik op den duur niet prettig. Ik heb het verlagen van mijn basisspanning dan ook als één van mijn doelen bij de psychotherapie benoemd. Maar zelfs na enkele jaren therapie moet ik helaas concluderen dat die basisspanning nog niet echt tot rust is gekomen.
Nu ben ik onlangs begonnen met een traject bij een ergotherapeute, Anja Gardenier, die ik heb gevraagd om me te helpen met mijn prikkelverwerkingsproblemen. En zij liet me onderstaand schema zien uit het ASITT-protocol.
Zo op het eerste gezicht zijn deze toestanden wel herkenbaar, toch? Voor mij ook. Tot we erover spraken en we erachter kwamen da mijn versie van ‘wakker’ eigenlijk ergens zit tussen ‘concentratie’ en ‘opwinding’. Het wakker van de ergotherapeute, lees: het normale wakker, is er één van ontspannen wakker zijn; net boven dommelen dus. Nou dat herkende ik dus niet!
Mediteren met een hoge basisspanning
En nu: stel je voor dat je gaat mediteren, rustig op een kussentje, terwijl je lijf en geest opgewonden zijn. Dan is er wel heel veel ruimte tussen de springerigheid van je geest en de eenpuntigheid die je wilt bereiken. De ‘juiste’ houding is natuurlijk dat je de springerigheid kunt zien in plaats van erin mee te gaan, maar wil je dat kunnen, dan moet je al een aardig ervaren ‘mediteur of mediteuse’ zijn.
Een effect van bovengenoemde discrepantie kan ook zijn dat je je gaat ergeren, hetzij aan jezelf, hetzij aan mediteren.
Hetzelfde geldt voor mij voor mindful aanwezig zijn. Wanneer ik mindful aanwezig ben bij mijn uiterlijke handelingen en innerlijke bewegingen en ik ben opgewonden, vind ik een enorme onrust. En wanneer ik hierbij blijf, voel ik me heel onprettig. Ook hier weer moet je een grote zijn om dit probleemloos te kunnen verdragen.
Voor mij is het een heel wat liefdevollere conclusie te zien dat mijn opgewonden staat niet zo goed past bij het zitten op een kussen en het aanwezig zijn bij mijn onrust. Ik vind dat gewoon te lastig. En misschien ben ik niet de enige…
Dan maar niet?
Ja, dat zou toch ook jammer zijn; gevalletje kind en badwater. Wat helpt is bijvoorbeeld niet (beginnen met) zitten, maar (eerst) meditatief bewegen, zoals bijvoorbeeld in de Zijnsoriëntatie wordt gedaan. Hierbij ga je staan en eerst random bewegen. Je lichaam komt zo uit zijn vaste patronen. Wanneer je dat lastig vindt, kun je ook ‘rekken en strekken’, van je gezichtsspieren tot wat je lekker vind om te rekken.
Wanneer je dan het plezier en genot opzoekt in deze bewegingen en de bewegingen iets tot rust brengt, kom je al dichter bij jezelf en neemt de arousal ook wat af. Hierna kun je eventueel alsnog gaan zitten.
Wat mij ook helpt is het doen van een geleide meditatie, bijvoorbeeld via de app Insight Timer. Daar kan ik makkelijker op mee wanneer ik onrustig ben.
Een derde tip is om jezelf geen streng regime op te leggen met een vast tijdstip op elke dag van de week, maar om te gaan mediteren wanneer je niet te onrustig bent.
En een échte life hack: ja, dat is natuurlijk het verlagen van je basisspanning en dat kán! Met behulp van oefeningen uit het ASITT-protocol. Misschien daarover later meer. In de tussentijd kun je terecht bij ergotherapeute Anja Gardenier of één van haar collega’s via deze link.
